Biologia. Układ hormonalny

Hormony - związki organiczne (białkowe lub tłuszczowe) regulujące i koordynujące funkcjonowanie tkanek i narządów; wydzielane przez gruczoły dokrewne. gruczołowe - tworzone w gruczołach dokrewnych i roznoszone krwi tkankowe - powstające w wyspecjalizowanych komórkach, niekiedy różnych tkanek. Uczestniczą w lokalnym, pozanerwowym sterowaniu działaniem narządów; np. hormony przewodu pokarmowego (m.in. gastryna & sekretyna) neurohormony - wydzielane przez niektóre komórki nerwowe (naurosekrecyjne). Np. hormony wytwarzane w podwzgórzu: oksytocyna i wazopresyna oraz podwzgórzowe hormony pobudzające lub blokujące syntezę i wydzielanie hormonów przypadków(?nie doczyt.): hormony uwalniające /liberyny/ (RH) - somatotropinę, gonadotropiny, tyreotropinę. hormony hamujące /statyny/ (IH) – somatotropinę, prolaktynę. Hormony: białkowe sterydowe h. kory nadnercza męskie i żeńskie h. płciowe gruczoł hormon działanie Zaburzenia nadczynność + Zaburzenia niedoczynność - nadnercza – część korowa kortykoidy gliko- mieralal- regulują metabolizm, gospodarkę: fosforową, wapniowo- manganową, cukrową, tłuszczową choroba Cushinga choroba Addisona nadnercza – część rdzeniowa adrenalina zapewnia gotowość do obrony jajniki estrogen, progesteron regulują cykl miesięczny zaburzenia cyklu, kłopoty z utrzymaniem ciąży jądra testosteron reguluje rozwój cech męskich przysadka mózgowa FSH, LH (gonadotropiny) przysadka mózgowa – płat przedni wzrostu (GH) inaczej somatotropina (STH) reguluje wzrost kości długich i metabolizm gigantyzm, akromegalia karłowatość prolaktyna (LTH) (PRL) pobudza laktację adrenokortykotropina (ACTH) pobudza nadnercza tyreotropina (TSH) pobudza tarczycę przysadka mózgowa – płat środkowy melanostymulina (MSH) pobudza wydzielanie melaniny przysadka mózgowa – płat tylny wazopresyna (h. antydiuretyczny) (ADH) odpowiada za zagęszczanie moczu moczówka prosta oksytocyna (OT) reguluje skurcze mięśni gładkich szyszynka malatonina hamuje dojrzewanie, reguluje zegar biologiczny zbyt szybkie dojrzewanie grasica (zanika w okresie dojrzewania) tymozyna produkuje limfocyty T trzustka insulina obniża poziom cukru we krwi cukrzyca glukagon podnosi poziom cukru we krwi tarczyca tyroksyna reguluje metabolizm i wzrost choroba Gravesa – Basedowa kretynizm kalcytonina obniża poziom wapnia i fosforu przytarczyce parathormon podnosi poziom wapnia we krwi odwapnienie kości, kamienica nerkowa tężyczka